ابوالحسن کوشیار
23 09 2008
کد خبر : 3329896
تعداد بازدید : 127
کیاء ابوالحسن کوشیار ابن لبان گیلانی منجمو ریاضی دان برجسته ایرانی در قرن چهارم وپنجم هجری است. با وجود اهمیت علمی آثارش ، متاسفانه از زندگی وی اطلاع چندانی بجا نمانده است. بنابر روایت بعضی از متون لکن در بعضی از علوم شاگرد ابن سینا بوده است. بنابر به روایتی کوشیار رصدخانه ای بنا کرده بود که به نام وی مشهور است. همه آثار که از این دانشمند به جا مانده به زبان عربی است. معروف ترین اثری وی کتابی است در معرفی روش های حساب هندی که نسخه ای از آن با نام «عیون الاصول فی الحساب» که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و نسخه متفاوت دیگری با نام «اصول حساب الهند» در کتابخانه ایاصوفیه استانبول موجود است. این کتاب در قرن پانزدهم میلادی به زبان عبری ترجمه و شرح شده است ترجمه های انگلیسی و فرانسه این کتاب از سوی دانشگاه ویسکانسین آمریکاو دانشگاه نیس فرانسه انتشار یافته و متن عربی آن نیز چاپ شده است. از میان آثار نجوی وی تاکنون در کتاب زیج الجامع و زیج البالغ مورد بررسی قرار گرفته است. هریک از این دو کتاب شامل چهار فصل است و برخی زیج البالغ را چکیده از زیج الجامع به شمار آورده اند. دیگر آثار وی عبارتند از : لامع فی امثله الزیج الجامع، کتاب الاسطرلاب و کیفیت اعماله و اعتباره علی التمام و الکمال، تجرید اصول ترکیب الخبوب، المدخل فی صناعه احکام النجوم یا مجمل الاصول فی احکام النجوم ، رساله فی الابعاد و الاجرام و احکام سبعات که منسوب به اوست. نام کوشیار در موارد متعهددی در متن های ادبی ، تاریخی و علمی فارسی دیده می شود و چنین بر می آید که زمانی کوشیار در میان ادیبان و دانشمندان از شهرتی در فور ارزش علمی آثارش برخودار بوده است. عروض سمرقندی در مقاله سوم از چهار مقاله از وی در ردیف ابومشربلخی و ابوریحان بیرونی نام می برد. در کتاب ذخیره خوارزمشاهی از جد و مهد اداری کسب تحصیل علم و نیز از فرزانگی وی سخن گفته شده است. در کتاب تمدید نهایات الاماکن و در کتاب علم الهیئته به مناسبت هایی از کوشیار یاد شده است در تاریخ بیهقی از فصل و علم و سخن به میان آمده است. احدی در باب چهارم بوستان از کوشیار نام می برد. کیاء ابوالحسن کوشیار ابن لبان گیلانی منجمو ریاضی دان برجسته ایرانی در قرن چهارم وپنجم هجری است. با وجود اهمیت علمی آثارش ، متاسفانه از زندگی وی اطلاع چندانی بجا نمانده است. بنابر روایت بعضی از متون لکن در بعضی از علوم شاگرد ابن سینا بوده است. بنابر به روایتی کوشیار رصدخانه ای بنا کرده بود که به نام وی مشهور است. همه آثار که از این دانشمند به جا مانده به زبان عربی است. معروف ترین اثری وی کتابی است در معرفی روش های حساب هندی که نسخه ای از آن با نام «عیون الاصول فی الحساب» که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و نسخه متفاوت دیگری با نام «اصول حساب الهند» در کتابخانه ایاصوفیه استانبول موجود است. این کتاب در قرن پانزدهم میلادی به زبان عبری ترجمه و شرح شده است ترجمه های انگلیسی و فرانسه این کتاب از سوی دانشگاه ویسکانسین آمریکاو دانشگاه نیس فرانسه انتشار یافته و متن عربی آن نیز چاپ شده است. از میان آثار نجوی وی تاکنون در کتاب زیج الجامع و زیج البالغ مورد بررسی قرار گرفته است. هریک از این دو کتاب شامل چهار فصل است و برخی زیج البالغ را چکیده از زیج الجامع به شمار آورده اند. دیگر آثار وی عبارتند از : لامع فی امثله الزیج الجامع، کتاب الاسطرلاب و کیفیت اعماله و اعتباره علی التمام و الکمال، تجرید اصول ترکیب الخبوب، المدخل فی صناعه احکام النجوم یا مجمل الاصول فی احکام النجوم ، رساله فی الابعاد و الاجرام و احکام سبعات که منسوب به اوست. نام کوشیار در موارد متعهددی در متن های ادبی ، تاریخی و علمی فارسی دیده می شود و چنین بر می آید که زمانی کوشیار در میان ادیبان و دانشمندان از شهرتی در فور ارزش علمی آثارش برخودار بوده است. عروض سمرقندی در مقاله سوم از چهار مقاله از وی در ردیف ابومشربلخی و ابوریحان بیرونی نام می برد. در کتاب ذخیره خوارزمشاهی از جد و مهد اداری کسب تحصیل علم و نیز از فرزانگی وی سخن گفته شده است. در کتاب تمدید نهایات الاماکن و در کتاب علم الهیئته به مناسبت هایی از کوشیار یاد شده است در تاریخ بیهقی از فصل و علم و سخن به میان آمده است. احدی در باب چهارم بوستان از کوشیار نام می برد.
دسته بندی :
خبرها